Kontrole Belastingdienst, czyli walka z fikcyjnym samozatrudnieniem wśród ZZP
Od stycznia 2025 roku holenderski Urząd Skarbowy (Belastingdienst) wprowadza znaczące zmiany w kontroli samozatrudnienia. Kluczowym celem nowych przepisów jest wyeliminowanie zjawiska „fikcyjne samozatrudnienie” (schijnzelfstandigheid) i zapewnienie uczciwości na rynku pracy. Co to oznacza dla samozatrudnionych (ZZP) i ich zleceniodawców? Jakie kroki należy podjąć, aby uniknąć konsekwencji finansowych i prawnych? Przedstawiamy najbardziej szczegółowe informacje na ten temat.
Czego się dowiesz:
– Czym jest fikcyjne samozatrudnienie
– Kryteria oceny samozatrudnionych
– Przykłady sytuacji w praktyce
Czym jest fikcyjne samozatrudnienie?
Fikcyjne samozatrudnienie występuje, gdy osoba formalnie prowadzi działalność gospodarczą, ale jej warunki pracy przypominają zatrudnienie na etacie. Przykładowo, samozatrudniony wykonuje polecenia zleceniodawcy, pracuje w określonych godzinach i korzysta z narzędzi dostarczonych przez klienta. W takich przypadkach Belastingdienst może uznać, że osoba ta powinna być traktowana jako pracownik, a nie jako niezależny wykonawca.
Konsekwencje:
Dla zleceniodawcy: Konieczność zapłaty zaległych podatków i składek na ubezpieczenia społeczne, w niektórych przypadkach nawet za ostatnie 5 lat.
Dla samozatrudnionego: Utrata ulg podatkowych (np. zelfstandigenaftrek, mkb-winstvrijstelling) oraz możliwość nałożenia dodatkowych opłat.
Nowe przepisy Wet DBA i ich egzekwowanie
Wprowadzone w 2016 roku przepisy Wet DBA miały za zadanie regulować relacje między samozatrudnionymi a zleceniodawcami. Jednakże, z powodu trudności w ich egzekwowaniu, do tej pory funkcjonowało moratorium. Od stycznia 2025 roku Belastingdienst rozpocznie intensywne kontrole, eliminując możliwość działania w „szarej strefie”.
Kluczowe zmiany:
– Koniec moratorium i rozpoczęcie rygorystycznych kontroli.
– Skupienie się na sprawdzaniu relacji między ZZP a ich zleceniodawcami.
– Egzekwowanie kar finansowych oraz obowiązku zapłaty zaległych składek.
Kryteria oceny samozatrudnienia
Belastingdienst stosuje określone kryteria do oceny, czy osoba działa jako niezależny przedsiębiorca, czy też w ramach ukrytego stosunku pracy. Najważniejsze z nich to:
Autonomia pracy:
ZZP musi samodzielnie decydować o sposobie i czasie realizacji zleceń. Brak nadzoru ze strony zleceniodawcy jest kluczowy.
Różnorodność klientów:
Praca wyłącznie dla jednego klienta może sugerować stosunek pracy. Współpraca z wieloma zleceniodawcami wzmacnia pozycję samozatrudnionego.
Ryzyko finansowe:
ZZP ponosi odpowiedzialność za wyniki swojej pracy, w tym za ewentualne błędy lub opóźnienia.
Korzystanie z własnych narzędzi:
Używanie narzędzi i materiałów dostarczonych przez klienta może wskazywać na ukryty stosunek pracy.
Swoboda negocjacji:
Samozatrudniony sam ustala stawki i negocjuje warunki umów.
Zarządzanie ryzykiem:
Samozatrudnieni muszą ponosić ryzyko związane z prowadzeniem działalności, np. koszty wynikające z błędów lub niepowodzeń w realizacji projektów.
Konsekwencje dla firm i samozatrudnionych
Dla firm:
– Firmy, które nie dostosują się do nowych przepisów, mogą zostać ukarane grzywnami oraz obowiązkiem zapłaty zaległych składek.
– W przypadku wykrycia fikcyjnego samozatrudnienia, możliwe jest nałożenie kary z mocą wsteczną od 1 stycznia 2025 roku.
Dla ZZP:
– Utrata prawa do ulg podatkowych, co może znacznie zwiększyć obciążenia finansowe.
– Możliwość zerwania współpracy przez zleceniodawcę, obawiającego się ryzyka finansowego.
– Dodatkowe obowiązki dokumentacyjne i administracyjne w celu udowodnienia swojej niezależności.
Jak uniknąć problemów z Belastingdienst?
Dla samozatrudnionych:
Zadbaj o różnorodność klientów:
Podejmuj się projektów dla wielu zleceniodawców, aby uniknąć wrażenia działania na rzecz jednego pracodawcy.
Dokumentacja:
Prowadź ewidencję czasu pracy, kilometrówkę oraz archiwizuj faktury i umowy. Dobrze udokumentowana działalność wzmacnia Twoją pozycję w razie kontroli.
Promuj niezależność:
Inwestuj w własne narzędzia i reklamuj swoje usługi, aby podkreślić charakter przedsiębiorstwa.
Bądź przygotowany na kontrolę:
Przeanalizuj swoje umowy i upewnij się, że spełniają one kryteria Wet DBA.
Dla firm:
Weryfikacja współpracy:
Regularnie analizuj umowy ze swoimi ZZP, aby upewnić się, że spełniają kryteria samozatrudnienia.
Konsultacje:
Korzystaj z porady doradców podatkowych lub prawników w celu dostosowania umów i procedur.
Unikaj „zagnieżdżenia”:
Zadania wykonywane przez ZZP nie powinny w pełni wpisywać się w profil działalności Twojej firmy.
Szkolenia dla zespołu:
Zorganizuj szkolenia dla menedżerów i specjalistów HR, aby lepiej rozumieli wymogi Wet DBA i kryteria samozatrudnienia.
Fikcyjne samozatrudnienie – przykłady sytuacji w praktyce
Przykład pozytywny: Anna, copywriterka, współpracuje z kilkoma agencjami marketingowymi. Sama ustala terminy realizacji, negocjuje stawki i ponosi odpowiedzialność za wyniki swoich prac. Jej działalność spełnia kryteria samozatrudnienia.
Przykład pozytywny: Marek, fotograf, realizuje projekty dla różnych firm i organizacji. Sam decyduje o narzędziach, których używa, oraz ustala ceny za swoje usługi w zależności od wymagań klienta. Współpraca z różnymi klientami chroni go przed podejrzeniami o fikcyjne samozatrudnienie.
Przykład negatywny: Jan, stolarz, pracuje wyłącznie dla jednej firmy budowlanej, wykonując zadania pod nadzorem kierownika i korzystając z narzędzi dostarczonych przez firmę. Taka współpraca może zostać uznana za stosunek pracy.
Przykład negatywny: Katarzyna, grafik komputerowy, stale współpracuje z jedyną agencją reklamową, która wyznacza terminy oraz styl projektów. Jej działalność jest kontrolowana przez klienta, co może być podstawą do zakwestionowania niezależności.
Fikcyjne samozatrudnienie – podsumowanie
Wprowadzenie rygorystycznych kontroli Belastingdienst w 2025 roku to wyzwanie dla samozatrudnionych i firm. Zrozumienie zasad Wet DBA oraz odpowiednie przygotowanie pozwoli uniknąć ryzyka finansowego i prawnego. Kluczowe jest dbanie o różnorodność klientów, dokumentowanie współpracy oraz promowanie autonomii działalności. Właściwe zrozumienie tych zasad może być fundamentem sukcesu w nowej rzeczywistości holenderskiego rynku pracy.
Jeśli masz pytania lub potrzebujesz wsparcia w dostosowaniu swojej działalności do nowych przepisów, skontaktuj się z ekspertami z biura księgowego Pol-Advies. Razem zadbamy o Twoje bezpieczeństwo podatkowe i biznesowe.
